Phân tích quan hệ giữa vấn đề dân tộc và giai cấp trong tư tưởng Hồ Chí Minh về Đảng cộng sản.
Vấn đề dân tộc và vấn đề giai cấp có quan hệ chặt chẽ với nhau, giải phóng dân tộc tạo tiền đề để giải phóng dân tộc
Theo quan điểm của chủ nghĩa Mác- Lênin: Chỉ đứng trên lập trường của giai cấp vô sản và cách mạng vô sản mới giải quyết được đúng đắn vấn đề dân tộc. Từ khi ra đời, ở mỗi dân tộc, trong mỗi giai đoạn lịch sử, có một giai cấp đứng ra làm đại diện. Giai cấp sẽ trở thành đại diện chân chính cho dân tộc. Áp bức dân tộc thực chất là áp bức giai cấp. Muốn xóa bỏ áp bức giai cấp phải đi từ đấu tranh giai cấp, thực hiện cách mạng để xóa bỏ giai cấp thống trị. Cuộc đấu tranh của giai cấp vô sản, ngay từ đầu đã mang tính dân tộc.
Hồ Chí Minh rất coi trọng vấn đề dân tộc, đề cao sức mạnh của chủ nghĩa yêu nước nhưng Người luôn đứng trên quan điểm giai cấp để nhận thức và giải quyết vấn đề dân tộc. Quan hệ giữa dân tộc và giai cấp thực chất là quan hệ giữa lợi ích dân tộc và lợi ích giai cấp. Nhưng tùy từng thời kỳ để giải quyết đúng đắn mối quan hệ này. Xuất phát thực tiễn Việt Nam, giải phóng dân tộc là tiền đề giải phóng giai cấp. Tháng 5 năm 1941, Hồ Chí Minh cùng với Trung ương Đảng khẳng định: “Trong lúc này quyền lợi của bộ phận, của giai cấp phải đặt dưới sự sinh tử, tồn vong của quốc gia dân tộc. Trong lúc này nếu không giải quyết được vấn đề dân tộc giải phóng, không đòi được độc lập, tự do cho toàn thể dân tộc thì chẳng những toàn thể quốc gia dân tộc còn chịu mãi kiếp ngựa trâu, mà quyền lợi của bộ phận, của giai cấp đến vạn năm cũng không đòi lại được”.
Độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội
Chủ nghĩa Mác- Lênin hướng tới giải phóng con người trước hết từ chính những điều kiện áp bức họ, để xây dựng chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản: “Xây dựng một xã hội liên hiệp, trong đó sự tự do phát triển của mỗi người, là điều kiện cho sự tự do và phát triển của tất cả mọi người. Con người bước từ vương quốc tất yếu sang vương quốc tự do”.
Trong quan điểm của Hồ Chí Minh, sau khi giành được độc lập thì phải tiến lên xây dựng chủ nghĩa xã hội. Độc lập dân tộc là cơ sở là tiền đề đi tới chủ nghĩa xã hội. Chủ nghĩa xã hội chính là để bảo vệ thành quả độc lập dân tộc, thực hiện mục tiêu cách mạng: ấm no, hạnh phúc cho nhân dân. Người khẳng định: “Yêu Tổ quốc, yêu nhân dân phải gắn liền với yêu chủ nghĩa xã hội, vì có tiến lên chủ nghĩa xã hội thì nhân dân mình mới ngày một no ấm thêm. Tổ quốc mỗi ngày một giàu mạnh thêm”. Tư tưởng này là tư tưởng xuyên suốt cả cuộc đời hoạt động của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, đó chính là xu hướng phát triển chủ yếu của loài người trong thời đại ngày nay. Năm 1920, ngay khi quyết định phương hướng giải phóng và phát triển dân tộc theo con đường của cách mạng vô sản, Hồ Chí Minh đã có sự gắn bó thống nhất giữa dân tộc và giai cấp, dân tộc và quốc tế, độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Năm 1960, Người nói: “Chỉ có chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản mói giải phong được các dân tộc bị áp bức và những người lao đông trên thế giới khỏi ách nô lệ”.
Giữ vững độc lập của dân tộc mình đồng thời tôn trọng độc lập của các dân tộc khác
Là một chiến sĩ chân chính, hoạt động không mệt mỏi vì hòa bình thế giới, Hồ Chí Minh không chỉ đấu tranh cho dân tộc mình, mà còn đấu tranh cho độc lập của tất cả các dân tộc bị áp bức. Với 3 nước Đông Dương, Người hết sức ủng hộ cuộc kháng chiến chống Nhật của nhân dân Trung Quốc, các cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và chống đế quốc Mỹ xâm lược của nhân dân Lào và Campuchia. Với các nước thuộc địa: Người cũng hết sức ủng hộ cả sức người, sức của, cả tinh thần và vật chất cho sự nghiệp giải phóng dân tộc khỏi ách đô hộ của thực dân, đế quốc. Tư tưởng Hồ Chí Minh có những nội dung sau:
- Nêu cao tinh thần độc lập, tự chủ, nguyên tắc về quyền dân tộc tự quyết của mỗi dân tộc.
- Thực hiện nghĩa vụ quốc tế:
° Tôn trọng độc lập của các dân tộc khác.
° Đấu tranh cho dân tộc mình đồng thời đấu tranh cho dân tộc khác.
° Ủng hộ cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc trên thế giới.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề dân tộc mang tính cách mạng và khoa học sâu sắc, thể hiện sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa dân tộc và giai cấp, chủ nghĩa yêu nước chân chính với chủ nghĩa quốc tế trong sáng. Với những tư tưởng này Nguyễn Ái Quốc không chỉ được tôn vinh là “anh hùng giải phóng dân tộc”của Việt Nam mà còn được thừa nhận là “người khởi xướng cuộc đấu tranh giải phóng của các dân tộc thuộc địa trong thế kỉ XX”.
Trong thực tiễn công cuộc xây dựng CNXH và bảo vệ Tổ quốc XHCN hiện nay, việc vận dụng và phát triển sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về mối quan hệ biện chứng giữa vấn đề dân tộc và vấn đề giai cấp càng có ý nghĩa cực kỳ quan trọng hết sức cấp thiết. Bởi vì, thực tế cho ta bài học là, có thời kỳ, khi triển khai các nhiệm vụ xây dựng CNXH, đã có lúc Đảng ta phạm sai lầm nóng vội, chủ quan, duy ý chí, quá nhấn mạnh vấn đề giai cấp nên đã xem nhẹ vấn đề dân tộc trong việc hoạch định và thực hiện chiến lược phát triển kinh tế xã hội, dẫn đến lợi ích các giai cấp, tầng lớp không được tính đến đầy đủ và kết hợp hài hoà, sức mạnh dân tộc không được phát huy như một trong những động lực chủ yếu nhất. Nhưng ngay sau đó, Đảng ta đã kịp thời khắc phục có hiệu quả cả về phương điện nhận thức lý luận cũng như trong hoạt động thực tiễn về vấn đề này.
Tuy thế, trong những năm gần đây, ở nước ta đã nảy sinh ý kiến cho rằng: mối quan hệ giữa vấn đề dân tộc với vấn đề giai cấp luận chứng trong chủ nghĩa Mác – Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh chỉ đúng với một số nước khác nào đó, còn ở Việt Nam vốn là nước thuộc địa, nửa phong kiến, vấn đề dân tộc bao giờ cũng chi phối, khi nào Đảng nhấn mạnh vấn đề giai cấp thì đều dẫn đến sai lầm. Từ đó, họ đề xuất ý kiến theo hướng nhấn mạnh một chiều vấn đề dân tộc, tách vấn đề dân tộc khỏi vấn đề giai cấp, hạ thấp ý nghĩa quan trọng, bức thiết của vấn đề giai cấp, không lấy quan điểm giai cấp làm quan điểm cơ sở lập trường để xem xét, giải quyết vấn đề dân tộc. Theo họ, nước ta hiện nay chỉ nên đề ra và giải quyết những vấn đề dân tộc, còn vấn đề giai cấp không nên đặt ra. Mục tiêu ”dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh” được họ đồng tình, thưng giải thích theo hướng phi giai cấp, nghĩa là không nhất thiết phải theo định hướng XHCN. Thực chất là họ bác bỏ đường lối giải quyết vấn đề dân tộc theo lập trường của giai cấp công nhân. Quan điểm nêu trên đi ngược với con đường mà Hồ Chí Minh, Đảng ta và nhân dân ta đã lựa chọn, và rõ ràng là không phù hợp với thực tiễn của lịch sử cách mạng Việt Nam. Thực tiễn đó đã chỉ ra rằng, trong bất cứ giai đoạn nào, sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta đều phải kết hợp nhuần nhuyễn lợi ích giai cấp với lợi ích dân tộc; trong chủ nghĩa yêu nước Việt Nam luôn luốn gắn bó hữu cơ với lý tưởng của giai cấp công nhân Việt Nam. Nền độc lập thật sự của dân tộc; tự do, sự giàu mạnh, văn minh và hạnh phúc của nhân dân chỉ có thể đạt được một cách bền vững trong sự nghiệp cách mạng theo mục tiêu, lý tưởng của giai cấp công nhân. Bởi vậy, ngay từ khi khởi xướng và lãnh đạo công cuộc đổi mới, Đảng ta đã xác định rõ: đổi mới không phải là thay đổi mục tiêu XHCN mà là quan niệm đúng đắn hơn về CNXH và thực hiện mục tiêu ấy bằng những hình thức; bước đi và biện pháp phù hợp. Nói cách khác, giữ vững định hướng XHCN là nguyên tắc cơ bản của quá trình đổi mới.
Thực tiễn cách mạng Việt Nam từ Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI đến nay, Đảng ta đã ngày càng cụ thể hoá và hoàn thiện đường lối đổi mới toàn diện, mà thực chất là nhận thức đúng đắn và sâu sắc hơn về chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, kết hợp đúng đắn vấn đề dân tộc với vấn đề giai cấp trong công cuộc xây đựng CNXH ở nước ta.
Văn kiện của Đảng ta tại Đại hội lần thứ IX đã xác định rõ: “mối quan hệ giữa các giai cấp, các tầng lớp xã hội là quan hệ hợp tác và đấu tranh trong nội bộ nhân dân, đoàn kết và hợp tác lâu dài trong sự nghiệp xây đựng và bảo vệ Tổ quốc được sự lãnh đạo của Đảng. Lợi ích giai cấp công nhân thống nhất với lợi ích toàn dân tộc trong mục tiêu chung là: độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội”.
Tài liệu tham khảo
[1]. Giáo trình Tư tưởng Hồ Chí Minh. Bộ Giáo dục – Đào tạo; Nhà Xuất bản Chính trị quốc gia -Hà Nội, 2011.